Odszkodowanie za wypadek dziecka w trakcie zabawy, zajęć rekreacyjnych i sportowych

Ogromnymi krokami zbliżają się wakacje. Dla dzieci jest to okres wypoczynku, ale również zabawy i aktywnego spędzania czasu. Niektóre z nich wyjadą z rodzicami nad morze lub w góry, inne wyjadą na kolonie lub obozy sportowe, inne z kolei wykorzystają wolny czas, korzystając z lokalnych atrakcji.

W okresie letnim prawdziwe oblężenie przeżywają wszelkie atrakcje przygotowane zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Począwszy od placów zabaw, sal zabaw i innego rodzaju bawialni, poprzez wesołe miasteczka i lunaparki, na basenach i aquaparkach skończywszy. Wiele dzieci skorzysta też z ofert szkółek letnich, kolonii i obozów, na których będą pod opieką osób trzecich.

W okresie letnim szczególnie ważne jest, aby dbać o bezpieczeństwo dziecka, zapewniając mu ciekawe atrakcje, ale w pewnych i komfortowych warunkach. Niestety, niezależnie od podjętych środków zapobiegawczych, w trakcie zabawy, zajęć sportowych czy rekreacyjnych może dojść do wypadku. Co wtedy ?

Powszechnie wiadomo, że dziecięce zabawy często niosą za sobą „pamiątki” w postaci siniaków, skaleczeń, czy zadrapań, do których nie przykładamy większej wagi. Gorzej, gdy zdarzy się wypadek  mający dużo poważniejsze konsekwencje dla zdrowia. A tych niestety w okresie wakacyjnym nie brakuje. Warto w tym miejscu wiedzieć, że za szkody poniesione w takich wypadkach, niezależnie od ewentualnego posiadania polisy NNW, niejednokrotnie można również żądać odszkodowania od sprawcy szkody lub jego ubezpieczyciela.

W większości przypadków (place zabaw, sale zabaw, kolonie i obozy), warunkiem dochodzenia odszkodowania za wypadek dziecka jest udowodnienie winy podmiotu za zaistniałe zdarzenie (zasada winy – art. 415 kc).

Jeżeli zaś chodzi o aquaparki, lunaparki, czy też wesołe miasteczka, to odpowiedzialność zarządców lub właścicieli obiektów oparta jest o tzw. zasadę ryzyka (art. 435 kc).  Zasada ryzyka polega na tym, że właściciel lub zarządca obiektu jest odpowiedzialny za powstałą szkodę w każdym wypadku, chyba że istnieją przesłanki wyłączające jego odpowiedzialność (tzw. przesłanki egzoneracyjne). Należą do nich: siła wyższa, wyłączna wina osoby trzeciej lub wyłączna wina poszkodowanego.

ZASADA WINY – 415 K.C. (PLAC ZABAW, SALA ZABAW, BASEN, OBÓZ, KOLONIA, SZKOŁA JAZDY KONNEJ)

W ostatnim czasie media donoszą o licznych, bardzo poważnych wypadkach zaistniałych w obiektach, czy też na urządzeniach przygotowanych dla dzieci. Tytułem przykładu można wspomnieć np. o:

• wypadku na dmuchanym zamku podczas lokalnego festynu, gdy  zamek się przewrócił i przygniótł bawiące się dziecko;
• wypadku w sali zabaw, gdzie pękła platforma, powodując upadek uczestników z dużej wysokości.

Co bardzo ważne, wypadki te zdarzyły się bez winy poszkodowanych, a ich skutkiem są bardzo poważne obrażenia ciała. Morał z tego taki, że różnego rodzaju wypadki mogą się zdarzyć, także pomimo zachowania wszelkich wymogów bezpieczeństwa i środków ostrożności, zarówno przez dziecko, jak i jego rodziców, a więc bez jakiejkolwiek winy z ich strony. Co więcej, wypadków takich nie można z góry przewidzieć, gdyż korzystając z obiektu lub urządzenia przeznaczonego do aktywnej zabawy, za co zwykle musimy zapłacić, mamy przekonanie, że są one utrzymane w prawidłowym stanie technicznym i całkowicie bezpieczne. Niestety, rzeczywistość czasem okazuje się inna.

Do najczęściej spotykanych przyczyn wypadków dzieci należą:

• Wadliwy sprzęt/urządzenie (połamane, pęknięte bądź przerwane elementy, wady wynikające z nieprawidłowej konserwacji);
• Niezabezpieczone elementy sprzętu/urządzenia (wystające śruby lub inne metalowe elementy, brak innego rodzaju zabezpieczeń);
• Nieprawidłowo zamocowany sprzęt/urządzenie (za słabe dokręcenie śrub, brak wymaganych elementów);
• Brak nadzoru nad dzieckiem ze strony osoby upoważnionej (opiekuna, wychowawcy, instruktora, trenera);
• Niedostateczna ilość ratowników na basenie lub kąpielisku;
• Niedostosowanie sprzętu/urządzenia do wieku lub umiejętności dziecka (koń niedostosowany do wieku lub umiejętności dziecka w szkole jazdy konnej.

Odpowiedzialność sprawcy szkody wynika  przede wszystkim z art. 415 k.c., zgodnie z którym osoba, która ze swojej winy wyrządziła szkodę, obowiązana jest do jej naprawienia (zasada winy). Za szkodę odpowiada więc ten, czyje zachowanie (działanie lub zaniechanie) jest źródłem wypadku i powstania szkody. Wina taka może mieć postać zarówno winy umyślnej, jak i nieumyślnej. Powstanie obowiązku naprawienia szkody uwarunkowane jest łącznym zaistnieniem trzech przesłanek:

1. Musi zaistnieć szkoda;
2. Szkoda musi być spowodowana działaniem lub zaniechaniem, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy;
3. Musi istnieć związek przyczynowy pomiędzy zaistniałą szkodą a działaniem lub zaniechaniem, z którym wiąże się obowiązek odszkodowawczy.

PRZYKŁAD 1.

Dziecko pod opieką rodzica bawiło się w sali zabaw. W trakcie zabawy dziecko weszło do basenu z kulkami, w którym znajdowały się niezabezpieczone ostre elementy. Dziecko zahaczając o wystający ostry element bardzo poważnie skaleczyło sobie rękę.

PRZYKŁAD 2.

Nastolatek wyjechał na obóz pływacki dla początkujących. W trakcie nauki na basenie, instruktor pozostawił podopiecznych, uczących się pływać bez opieki. Nastolatek zaczął się topić i wskutek tego, że nie miał mu kto pomóc, utonął.

W obu powyższych przykładach widać spełnienie wszystkich trzech ww. przesłanek:

1. Zaistnienie szkody:

Ad. 1 Poważne skaleczenie,

Ad. 2 Utonięcie;

2. Działanie lub zaniechanie:

Ad. 1 Zahaczenie o niezabezpieczony element,

Ad. 2 Brak nadzoru;

3. Związek przyczynowy pomiędzy szkodą a działaniem lub zaniechaniem:

Ad. 1 Dziecko skaleczyło rękę, zahaczając o niezabezpieczony element,

Ad. 2. Nastolatek utonął wskutek braku nadzoru ze strony instruktora.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. To oznacza, że to na rodzicach lub opiekunach prawnych dziecka – o ile chcą oni wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie – spoczywa obowiązek zebrania materiału dowodowego. Zgromadzone w sprawie dowody powinny potwierdzać fakt powstania zdarzenia, jego przyczynę, rozmiar powstałych obrażeń, strat majątkowych oraz ich związek ze szkodą. Najważniejsze dowody, to dokumentacja medyczna, dokumentacja zdjęciowa poszkodowanego i miejsca zdarzenia oraz świadkowie na okoliczność wypadku.

ZASADA RYZYKA – 435 K.C. (AQUAPARK, LUNAPARK, WESOŁE MIASTECZKO)

Najnowsze orzecznictwo sądów powszechnych, a także przedstawiciele doktryny prawniczej wskazują, że  aquaparki, wesołe miasteczka oraz inne tego typu obiekty,  są przedsiębiorstwami wprawianymi w ruch za pomocą sił przyrody. Do ich prawidłowego funkcjonowania konieczne jest korzystanie z energii elektrycznej i cieplnej. Bez tych sił byłoby to niemożliwe. Odpowiedzialność takich przedsiębiorstw za powstałą szkodę unormowana jest w art. 435 k.c., zgodnie z którym „Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.”

Odpowiedzialność właściciela bądź zarządcy aquaparku lub wesołego miasteczka jest więc zdecydowanie szersza niż odpowiedzialność np. właściciela  sali zabaw. Do jej powstania nie jest bowiem konieczne zaistnienie winy, a wystarczającą przesłanką jest samo zaistnienie szkody w związku z korzystaniem z atrakcji. Poszkodowany, aby uzyskać odszkodowanie, nie musi więc udowadniać winy właściciela lub zarządcy obiektu za zaistniałe zdarzenie i powstałą wskutek niego szkodę. Odpowiedzialność jest wyłączona tyko wtedy, gdy zaistnieją tzw. przesłanki egzoneracyjne. Należą do nich: siła wyższa, wyłączna wina osoby trzeciej lub wyłączna wina poszkodowanego. W razie ich zaistnienia, uzyskanie odszkodowania nie będzie możliwe.

Oczywiście również w przypadku zdarzeń w aquaparkach lub wesołych miasteczkach warto zadbać o dowody na potwierdzenie faktu powstania szkody, przyczyny zdarzenia, rozmiaru powstałych obrażeń, czy też strat majątkowych (dokumentacja medyczna, dokumentacja zdjęciowa poszkodowanego i miejsca zdarzenia oraz świadkowie na okoliczność wypadku). Nie trzeba jednak udowadniać winy podmiotu zarządzającego, na którym to podmiocie spoczywa z kolei ciężar ewentualnego udowodnienia jednej z przesłanek egzoneracyjnych.

PRZYKŁAD:

Małoletni, korzystając z atrakcji aquaparku, szedł po posadzce. Posadzka była mokra, ponieważ  wylewała się na nią woda z basenu obok. Nagle małoletni poślizgnął się i upadł. Wskutek upadku małoletni doznał złamania nogi.

W powyższym przykładzie widać spełnienie wszystkich przesłanek koniecznych do uzyskania świadczeń odszkodowawczych od zarządcy aquaparku:

1. Zaistnienie szkody:

• złamanie nogi,

2. Powstanie szkody w związku z ruchem przedsiębiorstwa:

• do złamania nogi doszło w związku z korzystaniem z atrakcji aquaparku,

1. Brak przesłanek egzoneracyjnych:

• do wypadku nie doszło z wyłącznej winy małoletniego, osób trzecich ani też wskutek siły wyższej.

Oczywiście również w przypadku zdarzeń w Aquaparkach lub wesołych miasteczkach warto zadbać o dowody na potwierdzenie faktu powstania szkody, przyczyny zdarzenia, rozmiaru powstałych obrażeń, czy też strat majątkowych (dokumentacja medyczna, dokumentacja zdjęciowa poszkodowanego i miejsca zdarzenia oraz świadkowie na okoliczność wypadku). Aby bowiem wypłacone świadczenie było adekwatne do poniesionych strat, poszkodowany musi przedstawić pełną informację na temat odniesionej szkody, charakteru i stopnia obrażeń, a także czasu i przebiegu leczenia. Nie trzeba jednak udowadniać winy danego podmiotu, na którym z kolei spoczywa ciężar ewentualnego udowodnienia jednaj z przesłanek egzoneracyjnych.

PROCEDURA DOCHODZENIA ROSZCZEŃ W ZWIĄZKU Z WYPADKIEM DZIECKA

Jeżeli istnieje możliwość wykazania odpowiedzialności podmiotu zarządzającego za powstałą szkodę, wówczas zasadne będzie wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym za wypadek dziecka. W przypadku posiadania przez niego ubezpieczenia OC, poszkodowany ma możliwość wystąpienia z roszczeniami odszkodowawczymi bezpośrednio do jego ubezpieczyciela.

Od podmiotu odpowiedzialnego lub ubezpieczyciela można dochodzić następujących roszczeń:

1. Zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, którego zadaniem jest zrekompensowanie wszelkich krzywd niematerialnych, takich jak np.: ból, cierpienie fizyczne i psychiczne związane z oszpeceniem ciała;
2. Odszkodowania na pokrycie kosztów poniesionych w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, w tym kosztów leczenia;
3. Renty.

W sytuacji, gdy dziecko poszkodowane w wypadku poniesie śmierć, najbliżsi członkowie rodziny mogą ubiegać się o:

1. Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, będące formą jednorazowego świadczenia pieniężnego, mającego na celu złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych najbliższych członków rodziny zmarłego;
2. Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu, poniesionych przez członków rodziny poszkodowanego dziecka.

Warto podkreślić, że w przypadku gdy poszkodowany sam przyczyni się do zaistnienia wypadku lub do zwiększenia rozmiarów szkody, to – zgodnie z art. 362 k. c. – przyznane świadczenie będzie pomniejszone o ustalony wskaźnik procentowy, zależny od oceny stanu faktycznego dokonanej przez sąd w toku postępowania cywilnego

Uprawnionymi do dochodzenia roszczeń są rodzice lub opiekunowie prawni w imieniu małoletniego dziecka. Dochodzenie roszczeń jest ograniczone w czasie. Roszczenie osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może jednak skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletniości. Jeżeli szkoda wynika z przestępstwa, to roszczenie ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa.

Wypadki z udziałem dzieci należą do bardzo delikatnej i wrażliwej sfery, dlatego też proces dochodzenia odszkodowania za takie wypadki jest niezwykle złożony. Zdecydowana większość takich spraw trafia na drogę sądową, dlatego też warto w tym zakresie skorzystać z pomocy rzetelnego prawnika, którego doświadczenie pozwoli skutecznie wywalczyć dla poszkodowanego odpowiednią rekompensatę. Jej wysokość powinna pokryć zarówno koszty i straty, jak i zrekompensować  przeżyte cierpienie.