Jedenasty tydzień. Badania prenatalne

Zwiększa się objętość krwi krążącej w Twoim organizmie (z czym może się wiązać np. tendencja do występowania rumieńców na twarzy). Dalszemu powiększeniu ulega macica (można ją wyczuć przez skórę w dole brzucha). To powoduje niekiedy występowanie dolegliwości bólowych o charakterze kłującym, często błędnie interpretowanych jako ból jajników. To powiększająca się macica coraz wyraźniej pociąga za więzadła, na których jest zawieszona. Tego typu dolegliwości będą Ci towarzyszyły przez znaczną część ciąży. Choć ich nasilenie może być bardzo różne – od niemal niezauważalnego, aż po silne dolegliwości, skłaniające do wizyty u lekarza. Wyraźne też stają się zmiany cery, jak również włosów i paznokci.

Pojawić się mogą również takie objawy, jak krwawiące dziąsła czy krwawienia z nosa. Są to objawy dość często obserwowane w ciąży, a wynikają między innymi ze zwiększenia objętości krwi.

Rozwój płodu jest nadal bardzo szybki – dziecko wyraźnie się porusza, kopie (choć nie czuć jeszcze tych ruchów), połyka. Wraz z wykształceniem przepony pojawia się niekiedy zauważalna w badaniu USG czkawka. Dziecko potrafi również złożyć dłoń w pięść. Wykształcają się ostatecznie małżowiny uszne, rysy twarzy nabierają również ostatecznego kształtu. Poza tym pojawia się wyraźne zróżnicowanie jeśli chodzi o zewnętrzne narządy płciowe (choć w badaniu USG ich rozróżnienie nie jest na tym etapie możliwe). Na tym etapie kończy się okres tzw. organogenezy, czyli procesu wykształcania wszystkich struktur i narządów.

Rozwój dziecka i diagnostyka

Pod koniec 11. tygodnia płód osiąga długość około 5 cm, wagę około 7 gramów. Od tej chwili możliwe jest wykonanie pierwszego badania USG, które pozwala uzyskać wiele istotnych informacji. Badanie to wykonuje się w 11-13 tygodniu ciąży. Jednak to nie wiek ciąży, a długość siedzeniowo-ciemieniowa (CRL) ma kluczowe znaczenie dla wartości badania. Długość ta wynosić powinna od 45 do 84 mm. W tym badaniu lekarz ocenia między innymi przezierność karku (NT) oraz obecność kości nosowej (NB), jak również wiele innych parametrów. Niekiedy to badanie USG nazywa się „genetycznym USG”. Jest to uproszczenie. Zamysłem badania jest wykrycie, a raczej wykluczenie obecności tzw. markerów ultrasonograficznych aberracji chromosomalnych. To po prostu wskaźniki mówiące o możliwości wystąpienia chorób genetycznych.

Jeśli istnieje powód, by skierować pacjentkę na inwazyjne badania prenatalne (np. nieprawidłowy wynik USG, wywiad nieprawidłowości genetycznych u pacjentki lub w jej rodzinie, wiek pacjentki), na tym etapie możliwe jest wykonanie tzw. biopsji kosmówki, czyli pobrania małego fragmentu tkanki, która utworzy w przyszłości łożysko. Materiał ten może posłużyć do zbadania materiału genetycznego dziecka, w celu wykrycia chorób genetycznych, np. zespołu Downa.

Jedenasty tydzień – badania prenatalne: robić czy nie robić?

Pytanie zadawane przez niemal każdą pacjentkę, niezależnie od tego, czy ma ona 21 czy 39 lat. Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. W chwili obecnej dysponujemy badaniami przesiewowymi (do nich należą USG w 11-13 tyg., test PAPP-A, test potrójny, poczwórny) oraz badaniami genetycznymi (biopsja kosmówki, amniopunkcja). Testy przesiewowe pozwalają na określenie statystycznego ryzyka np. zespołu Downa. A co to oznacza? W uproszczeniu, jeśli otrzymamy wynik, że ryzyko zespołu Downa wynosi przykładowo 1:3533, oznacza to, że na 3533 kobiety z takimi wynikami u jednej wystąpił zespół Downa. Nie mówi to nam, czy dziecko jest zdrowe, czy nie, jedynie mówi o ryzyku statystycznym.

Natomiast w badaniach inwazyjnych oceniamy bezpośrednio materiał genetyczny dziecka, więc wiarygodność wyniku jest na wysokim poziomie (rzędu 99,8%).

To robić czy nie robić? Odpowiedź na to pytanie jest zależna od Twojego światopoglądu. Jeśli podejmiesz decyzję, by zgodnie z obowiązującym prawem zakończyć ciążę, która okaże się „chora”, czyli obarczona wadą genetyczną, to badanie należy wykonać. Jeśli natomiast wynik badania niczego w Twoim postępowaniu nie zmieni, podejmowanie działań z zakresu diagnostyki inwazyjnej nie ma sensu.