Dwunasty tydzień. Ludzka twarz

Masz teraz pewnie dużo lepszy nastrój. Nudności powinny już ustępować. Przyszła mama zwykle na tym etapie „odżywa” – ma więcej sił, jest mniej senna, poprawie ulega również ogólne samopoczucie. Mimo że wrócił Ci apetyt i ustąpiły nudności – nie „nadrabiaj” zaległości w jedzeniu. Jako ogólną zasadę można przyjąć, że „kilogramy do połowy ciąży to jedzenie, a od połowy ciąży to ciąża”. Jest to oczywiście daleko idące uproszczenie i nikt nie będzie miał do Ciebie pretensji, że przybrałaś 2 czy 3 kilogramy w pierwszej połowie ciąży.

A skoro już mowa o wadze… Uważa się, że fizjologiczny przybytek masy ciała w ciąży niepowikłanej powinien wynosić mniej więcej od 7 do 15 kg. Należy przy tym pamiętać, że innego wzrostu masy oczekujemy u bardzo szczupłej mamy (nawet do 18 kg), a innego u mamy z istotną nadwagą (nie więcej niż 5-6 kg). Dla zachowania prawidłowych przyrostów masy ciała mamie potrzebna jest zbilansowana dieta i ogólnie pojęty umiar w jedzeniu. Ważne jest spożywanie większej liczby mniejszych posiłków. W ten sposób unikamy znacznych wahań stężenia glukozy we krwi, co może mieć miejsce przy spożywaniu dwóch czy trzech dużych posiłków w ciągu dnia. O tym zresztą powiemy nieco więcej przy okazji badań w kierunku cukrzycy ciężarnych.

Dwunasty tydzień – dziecko

Pod koniec 12. tygodnia ciąży długość siedzeniowo-ciemieniowa dziecka wynosi około 6,5 cm, waga zaś około 14 gramów. Na skórze dziecka wykształca się tzw. meszek płodowy (po łacinie lanugo), który zaniknie dopiero około 8. miesiąca ciąży. Rozwój płodu będzie teraz polegał przede wszystkim na zwiększaniu masy oraz na dojrzewaniu wszystkich wykształconych narządów i układów. Układy i narządy wykształciły się, ale jeszcze nie uzyskały dojrzałości – to warto pamiętać.

Wraz z dalszym rozwojem układu nerwowego u dziecka wykształcają się łuki odruchowe. Twarz dziecka przyjmuje zdecydowanie ludzki wygląd, wraz z przemieszczeniem oczu z boku na przód głowy. Jelita płodu, które w poprzednich tygodniach bardzo szybko się rozwijały i niejako wpukliły się do sznura pępowinowego, teraz wracają na swoje miejsce w brzuszku.

Czynność podejmują również nerki i rozpoczynają produkcję moczu. Kończy się kształtowanie płuc, tarczycy. Należy tutaj zaznaczyć, że o ile tarczyca jako narząd jest już wykształcona i podejmuje produkcję hormonów, to skuteczna jej czynność pojawi się dopiero około 18.-20. tygodnia ciąży, wraz z narastającą stymulacją pochodzącą z przysadki mózgowej. Ma to istotne znaczenie dla przebiegu ciąży. Niedoczynność tarczycy u przyszłej mamy oznacza, że rozwijające się dziecko ma niedobór hormonów tarczycy, a konkretnie tyroksyny (T4). Na tym etapie życia dziecko jest całkowicie uzależnione od hormonu produkowanego przez matkę. Jest on o tyle ważny, że warunkuje prawidłowy rozwój układu nerwowego. Badaniem ułatwiającym ocenę czynności tarczycy jest oznaczenie TSH (czyli hormonu tyreotropowego).

Istotna uwaga: do zakończenia 12. tygodnia ciąży większość ciąż rozwija się w dość podobny sposób. Niezależnie od szerokości geograficznej, przynależności etnicznej czy stopnia odżywienia. Dlatego też określenie terminu porodu lub potwierdzenie jego zgodności z terminem wyliczonym z ostatniej miesiączki jest najbardziej miarodajne w tym właśnie okresie. Już w drugim trymestrze ujawniać się mogą rozbieżności w rozwoju płodu. Występowanie zmienności w pomiarach nie jest więc niczym niezwykłym (oczywiście w rozsądnym zakresie).