Na zdrowy ząb

Kiedy dziecku pojawiają się pierwsze zęby trzonowe, je już praktycznie wszystko. Czy wtedy uczymy dziecko szczotkowania?

Dzieci uczymy szczotkować od samego początku. Przyzwyczajamy – od niemowlaka. Dzieci w przedziale wiekowym 1-3 powinny być zaopatrzone w szczoteczki i należy pamiętać, że powinny być to szczoteczki przede wszystkim wygodne dla rodziców. Dziecko ma się bawić szczoteczką, ale właściwe mycie zębów spoczywa na barkach rodziców. Maluch w tym wieku nie jest jeszcze na tyle zdolny manualnie, aby samemu umyć sobie zęby. Natomiast od samego początku powinniśmy uczyć dziecka samej czynności mycia zębów. Najlepiej, jeśli będziemy to robić nawet trzy razy dziennie, po głównych posiłkach. Mycie zębów rano może odbywać się przed śniadaniem, ale wtedy powinniśmy odczekać 10-15 minut zanim dziecko zacznie jeść posiłek, aby zęby pokryły się warstwą ochronną z białek znajdujących się w ślinie.

W jaki sposób szczotkować zęby? Zalecane są ruchy okrężne; czym się różnią i dlaczego właśnie zalecane jest kręcenie kółeczek?

Takie ruchy są skuteczniejsze u dzieci, bowiem są prostsze do wykonania. U dzieci stosujemy metody mycia zębów, które są łatwe i proste manualnie. Metoda horyzontalna jest również dobrym sposobem mycia zębów, ale wówczas trzeba wykonać więcej ruchów, żeby dokładnie i ostatecznie usunąć płytkę z powierzchni zęba. Metoda okrężna jest łatwiejsza i mniej czasochłonna, a więc w przypadku dziecięcego mycia zębów zdecydowanie bardziej efektywna.

Od kiedy możemy stosować pastę u dzieci?

Pastę z fluorem należy stosować od pierwszego pojawiającego się zęba w jamie ustnej. Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej u dzieci od 6. miesiąca życia do 2. roku życia stosujemy pasty z niższym stężeniem fluoru (500 ppm), od 2. do 6. roku życia 1000 ppm, a u dzieci powyżej 6. roku życia 1450 ppm.

W jaki sposób stosować tę pastę u tak małego dziecka? Jak ma ją wypluwać, opłukiwać jamę ustną?

Dziecko nie opłukuje jamy ustnej, nie bylibyśmy w stanie tego od dziecka wyegzekwować. Rodzice powinni opłukiwać szczoteczkę pod bieżącą wodą, żeby usunąć nadmiar pasty. Na szczoteczkę należy nakładać niewielką ilość pasty u dzieci do 6. roku życia.

Często rodzice pytają, ile tej pasty nakładać na szczoteczkę?

Powszechnie uważa się, że należy nałożyć ilość pasty odpowiadającą ziarnku grochu. Przyjmujemy też taką zasadę, że rodzice mają nałożyć ilość odpowiadającą powierzchni paznokcia u najmniejszego palca u dziecka. Ilość nakładanej na szczoteczkę pasty wzrasta wraz z rozwojem dziecka.
Pasty do zębów dla dzieci nie pienią się zbyt mocno. Pastę taką wciskamy głęboko we włókna szczoteczki – czy też tej silikonowej nakładki, która także posiada takie włókna – aby dziecko nie sprzątnęło jednym ruchem języka całej pasty, którą mu dostarczymy do buzi i jej nie połknęło.

Co, jeśli połknie?

Jeśli połknie jeden raz nic się nie stanie. Częste połykanie lub zjadanie pasty w sposób niekontrolowany może prowadzić do nadmiaru suplementacji fluoru i powstania zaburzeń z nią związanych.

Czy warto w przypadku dzieci „opornych” na czynność mycia zębów stosować pewne uniki podnoszące atrakcyjność mycia zębów – jak stosowanie szczoteczki elektrycznej czy past smakowych?

To, czy dziecko będzie chciało umyć zęby jest zależne tylko od wysiłku i pracy włożonej przez rodzica. Nie oszukujmy się, jeśli dziecko powie mamie, że nie chce myć zębów i mama się podda – to jest zwyczajne zaniedbanie. W jaki sposób rodzice dziecko przekonają swoją pociechę do mycia zębów jest sprawą bardzo indywidualną. Oczywiście kupowanie past kolorowych, smaczniejszych czy kolorowych szczoteczek może zwiększyć atrakcyjność czynności mycia zębów. Natomiast, jeśli zaczniemy dziecko przyzwyczajać do tego odruchu od pierwszych dni jego życia, na pewno nie będziemy musieli stosować tych sztuczek u trzylatka.
Szczoteczka elektryczna pod nadzorem osób dorosłych może być stosowana. Nie może być dana maluchowi pozostawionemu samemu sobie. Natomiast, jeśli ma ona przekonać dziecko do mycia zębów – to wszystko zależy od jego psychiki. Jedno dziecko pozytywnie zareaguje na hałas szczoteczki elektrycznej, inne się go przestraszy. Stosowana np. u dzieci niecierpliwych, pozwala na skuteczniejsze umycie zębów, niż szczotka manualna, gdyż wykonuje za nas pewne ruchy. Ale należy pamiętać że technika mycia zębów szczotką elektryczną jest zupełnie inna niż ma to miejsce w przypadku szczotki manualnej.

Czy tradycyjna szczoteczka dla dziecka  powinna mieć miękkie włosie?

Wszystkie szczotki dla dzieci mają miękkie włosie.

Jeśli chodzi o podawanie przekąsek w ciągu dnia – czy po każdej powinniśmy myć dziecku zęby? Co możemy nazwać przekąską?

Każda żywność, którą podajemy dziecku między głównymi posiłkami jest przekąską. Jeśli dziecko dostanie śniadanie, potem jabłko, sok do picia itd., potem drugie danie i znów przekąskę  – rodzice sprawią, że w jamie ustnej dziecka utrzyma się niskie ph,  które sprzyja powstawaniu próchnicy. Najlepszym utrzymywaniem prawidłowego ph jest ograniczanie ilości przekąsek między głównymi posiłkami do 2 maksimum 3 przekąsek. Zatem lepszy jest jeden deser po głównym posiłku, po którym myjemy zęby, niż co chwila podtykane dziecku drobne przekąski.

Jakiego rodzaju dolegliwości stomatologiczne występują u dzieci w przedziale wiekowym 1-3? Np. nadwrażliwość na zimno, ciepło?

To są bardzo rzadko spotykane dolegliwości. Mogą pojawiać się raczej u dzieci około 5-6. roku życia, kiedy zęby zaczynają sie ścierać przed wymianą fizjologiczną. Wtedy może pojawić się wrażliwość  zębów. W tym wieku zdarzają się natomiast stany zapalne dziąseł z powodu zaniedbań higienicznych. Mogą pojawiać się także infekcyjne stany w jamie ustnej podczas występowania np. infekcji zarówno bakteryjnych, wirusowych jak i grzybiczych. Możemy spotykać się z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej, kiedy objawom ogólnoustrojowym w postaci podwyższonej temperatury towarzyszą bolesne pęcherzyki w jamie ustnej dziecka. Inne problemy mogą być spowodowane np. przez paciorkowce wywołujące szkarlatynę, wtedy zaobserwujemy zaczerwienione mocno migdały, obłożony nalotem i obrzękły język, który po złuszczeniu wygląda jak „język malinowy”. Natomiast problemem najczęstszym, z którym zgłaszają się do stomatologa pacjenci w tym wieku jest  próchnica zębów.

Produkty do codziennej higieny jamy ustnej dla dzieci od GUM: https://www.sunstargum.com/pl/produkty/produkty-dla-dzieci.html
Rozmawiała: Gabriela Jatkowska