Niejadek niejedno ma imię – to prawda. Dla każdego rodzica określenie „niejadek” może mieć zupełnie odmienne znaczenia. Część rodziców mówi tak o swoim dziecku, ponieważ nie chce ono jeść warzyw lub mięsa. Inna grupa wykorzystuje to określenie, kiedy ich dziecko nie zjadło oferowanej na talerzu porcji. W jeszcze innym przypadku będą to dzieci, które zupełnie nie są zainteresowane jedzeniem – wsparcie dzieci w takich sytuacjach jest bardzo ważne – lub jedzą tylko swoje wybrane produkty, co często wiąże się z problemami przy jedzeniu. Niejadkiem będzie też dziecko, które pomimo swojego wieku, będzie nieustannie przyjmowało pokarmy płynne czy to o konsystencji papki lub które będzie jadło wybiórczo. Jak również te, które będzie przejawiało lęk przed wszelkimi nowymi oferowanymi produktami spożywczymi. Najczęściej problem ten dotyczy dzieci w określonych grupach wiekowych.

Wśród wspomnianych wyżej grup będą zupełnie zdrowe dzieci, ale i dzieci, które powinny być objęte opieką specjalistów zajmujących się terapią karmienia. Specjaliści stosują różne metody pracy z dziećmi mającymi trudności z karmieniem. Ważną rolę odgrywa także terapia, która wspiera razem dzieci i rodziców w przezwyciężaniu trudności z jedzeniem. Im szybciej uzyskają pomoc, a rodzice stosowne wsparcie, tym lepiej. Odpowiednie diety są kluczowe dla rozwoju dzieci i mogą zapobiegać problemom z jedzeniem. Nie ulega wątpliwości, że „niejadek” to pojęcie potoczne, którego nie powinniśmy używać wobec samego dziecka.
Problemy z jedzeniem posiłków – niejadek niejedno ma imię
Komentowanie tego, ile dziecko zjadło lub nie, nigdy nie powinno odbywać się w obecności dziecka. Nagła zmiana zachowania dziecka powoduje rodzicielski niepokój. Każde nasze starania, zachęty, nagrody, a czasami również zmuszanie do jedzenia to taktyki, które rzadko kiedy przynoszą pożądany efekt. Być może raz czy drugi poskutkują, ale na dłuższą metę przynoszą odwrotny skutek. Rodzice często nie wiedzą, co się dzieje z dzieckiem – zaczynamy snuć domysły. Spadek apetytu u dziecka jest częstym powodem zmartwień. Warto pamiętać, że przyczyną niechęci do jedzenia mogą być zarówno czynniki emocjonalne, jak i zdrowotne. W niektórych przypadkach pomocny może być psycholog.
Praca z dzieckiem mającym trudności z przyjmowaniem pokarmów, bez względu na wielkość i wagę problemu, powinna zacząć się od oswajania jedzenia. Pokazania, że jedzenie może być przyjemne. Dla osób dorosłych posiłek ma właśnie takie znaczenie. Zazwyczaj jemy to, co lubimy, to, co nam smakuje. Delektujemy się smakami i zapachami, jemy wspólnie z przyjaciółmi, celebrując wspólnie czas. W rodzinie wspólny posiłek odgrywa ważną rolę w budowaniu relacji. Dziecko, które z różnych przyczyn nie chce lub nie może jeść, ma zupełnie inne doświadczenia. Jeśli taki stan trwa u dziecka dłużej, może wymagać specjalistycznej interwencji. Jego posiłek musi zostać „odczarowany”. Odpowiednie podejście do karmienia dzieci z trudnościami jest kluczowe. Spożywanie pokarmów to nie tylko kwestia fizjologiczna, ale także społeczna i emocjonalna. Jeśli taki stan trwa przez dłuższy czas, należy szukać pomocy.
Zrozumienie i wsparcie to podstawa
Kiedy my dorośli patrzymy na talerz z jedzeniem, potrafimy wyobrazić sobie jego smak i zapach. Wiemy, jakie odczucia przyniesie nam każdy kęs danego pokarmu. Zdajemy sobie również sprawę z tego, w jaki sposób należy takie danie zjeść, co będzie wymagało większego żucia, a co będzie można bez problemu przełknąć. Dzieci nie dysponują takimi doświadczeniami, nie mają takiej wiedzy, nie potrafią sobie tego wyobrazić. Określenie „miękki makaron z sosem” nic im nie mówi, więc czasami nie wiedzą nawet, czy są go w stanie zjeść. Brak głodu może być przyczyną niechęci do jedzenia, a słaby apetyt to sygnał, że mogą występować problemy. Dzieci mogą też reagować wybiórczo na konkretne produkty, np. makaron, a silne zapachy mogą dodatkowo zniechęcać do jedzenia. W niektórych przypadkach pojawiają się objawy takie jak wymioty, które mogą wskazywać na trudności sensoryczne.
To do nas należy wprowadzanie dziecka w świat pokarmów, w lekkiej atmosferze, bawiąc się i doświadczając, pozwalając na brudzenie, rozmazywanie, zgniatanie i zrzucanie na podłogę. Każdy nawet najmniejszy okruszek chleba niesie ze sobą informację sensoryczną, która musi być przez dziecko dobrze odebrana i odczytana. W procesie tym ważne są odpowiednie techniki karmienia, które wspierają dziecko w nauce jedzenia. Jeśli jesteśmy na to gotowi, bez problemu sobie poradzimy, ale jeśli takiej gotowości w sobie nie mamy, ten mały okruszek chleba sprawi, że zareagujemy negatywnie, będziemy się krztusić i obawiać się kolejnej, podobnej do tej sytuacji. Dla wielu rodzin jest to ogromny problem wymagający wsparcia. W takich momentach rodzice mogą zadawać sobie pytanie: „Dlaczego moje dziecko nie chce jeść?”. Warto pamiętać, że stopniowe budowanie nawyków można wspierać, np. podając dziecku suchą bułkę. Wyzwania związane z jedzeniem bywają trudne i wymagają cierpliwości oraz zrozumienia.
Problemy sensoryczne
Problemy sensoryczne to jedna z najczęstszych przyczyn, dla których niejedno dziecko zyskuje miano niejadka. Dzieci z trudnościami w przyjmowaniu pokarmów mogą reagować bardzo różnie. Niektóre z nich odczuwają silny odruch wymiotny na widok lub zapach jedzenia. Inne nie chcą dotykać określonych produktów, a jeszcze inne zmagają się z wybiórczością pokarmową, akceptując jedynie bardzo wąski zakres smaków czy konsystencji. Część rodziców mówi o swoim dziecku, że nie chce ono jeść warzyw, mięsa lub nie zjadło oferowanej na talerzu porcji. Jednak w skrajnych przypadkach dziecko może przejawiać wręcz lęk przed nowymi produktami spożywczymi.
Rodzicielski niepokój w takich sytuacjach jest zupełnie naturalny. Każdy rodzic chce, by jego dziecko rozwijało się prawidłowo i czerpało radość z jedzenia. Warto jednak pamiętać, że zmniejszenie łaknienia czy nagły spadek apetytu mogą być związane z fazą rozwojową, a nie zawsze są powodem do niepokoju. Jeśli jednak trudności z jedzeniem utrzymują się dłużej, dziecko odmawia próbowania nowych smaków, a wybiórczość pokarmowa zaczyna wpływać na codzienne funkcjonowanie rodziny, warto skonsultować się ze specjalistą.
Wsparcie specjalistów – niejadek niejedno ma imię
W takich przypadkach pomocny może okazać się terapeuta karmienia lub terapeuta integracji sensorycznej, którzy pomogą zrozumieć, z czego wynikają trudności dziecka i jak je wspierać. Czasem niezbędna jest także konsultacja z psychologiem, zwłaszcza gdy w trakcie jedzenia pojawiają się silne emocje, stres czy lęk. Ważne, by nie zmuszać dziecka do jedzenia i nie komentować ilości zjedzonych posiłków w jego obecności. Każdej możliwej sposobności zachęcamy raczej do wspólnego, spokojnego doświadczania nowych smaków i zapachów.
Problemy sensoryczne mogą mieć różne podłoże – zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Niezależnie od przyczyny, kluczowe jest wsparcie i cierpliwość ze strony rodziców. Tworzenie przyjemnej atmosfery podczas posiłków, pozwalanie dziecku na eksplorowanie jedzenia wszystkimi zmysłami oraz stopniowe oswajanie z nowymi produktami to ważne elementy terapii karmienia. Dzięki odpowiedniemu podejściu i wsparciu specjalistów, nawet najbardziej wybiórcze niejadki mogą z czasem otworzyć się na nowe doświadczenia kulinarne, a rodzice odzyskać spokój i radość ze wspólnych posiłków.


