Maria Montessori zrewolucjonizowała podejście do dzieci, ich edukowania i wychowywania. Oddała im w znacznym stopniu kontrolę nad przebiegiem i prędkością procesów rozwojowych i edukacyjnych. Dorosłym pozostawiła rolę doradczą, nadzorującą i wspierającą.
To był ogromny krok w kierunku oddania dzieciom ich podmiotowości w wychowaniu. Maria Montessori wierzyła, że dzieci wiedzą, czego im potrzeba i mają naturalną, wrodzą zdolność do rozpoznawania swoich możliwości. Wystarczy je delikatnie nakierować i im nie przeszkadzać, a bardzo szybko nabędą różnorodnych umiejętności (z zakresu samoobsługi, rozwiązywania problemów i myślenia abstrakcyjnego).
Jej poglądy stały się podstawą zupełnie nowego podejścia w pedagogice sformalizowanej: czyli w przedszkolach i szkołach. Do dziś w wielu miejscach funkcjonują szkoły montesoriańskie, które swoje działania opierają na założeniach wypracowanych przez samą Marię Montessori.
To miejsca, w których przestrzeń jest dostosowana do możliwości dzieci. Nauczyciele zaś pełnią rolę doradców, instruktorów, liderów – a nie zarządców i szeryfów.
Metodę wychowania opisaną przez Marię Montessori można też z powodzeniem wdrażać w swoim własnym domu. To przecież pierwsza i najważniejsza dla dziecka przestrzeń wychowawcza.
Jak to zrobić? Na własnym przykładzie pokazuje to Beatriz M. Muñoz, autorka książek o wychowaniu i zabawie z dziećmi w duchu Marii Montessori.
Montessori. Wychowanie dziecka w wieku 0 – 6 lat
W tej książce Beatriz M. Muñoz pokazuje, jak zasady i podstawowe założenia metody Montessori wdrożyć w swoim własnym domu. Nawet wtedy, gdy mieszkanie jest małe i nie pozostawia zbyt wiele miejsca na tworzenie przeznaczonych dla dziecka dużych przestrzeni.
Autorka opisuje poszczególne etapy życia dziecka wraz z jego fazami wrażliwymi. Pokazuje, jak można ten czas wykorzystać na wspieranie dziecięcego rozwoju. Na zdobywanie przez malucha kolejnych umiejętności oraz rozwijanie w nim samodzielności i niezależności.
Jednocześnie do każdego z tych etapów sugeruje, jakie aktywności może podejmować rodzic, by wspierać swoje dziecko i dać mu szansę na pełne rozkwitanie.
W jednym z rozdziałów autorka podpowiada, co zrobić i jak przystosować otoczenie dziecka, by sprzyjało jego rozwojowi i pozwalało mu na samodzielność i niezależność.
Warto dodać, że metoda wychowawcza opracowana przez Marię Montesorii i zaprezentowana w książce Beatriz M. Muñoz to nie tylko wychowanie prowadzące do samodzielności. To również takie, które opiera się na szacunku do dziecka, uwzględnianiu jego podmiotowości i odrębności. To działania, w których rodzic rezygnuje z gróźb, kar, nagród i szantażu. Wszystko opiera się na motywacji wewnętrznej dziecka, która przez rodzica jest podsycana i stymulowana. To znacznie skuteczniejsze działanie niż nagradzanie i karanie, które powodują, że dziecko robi coś, by uzyskać nagrodę lub unika, by uniknąć kary.
Co znajdziesz w książce
Co więcej, ta książka to prawdziwa skarbnica pomysłów na to, co robić z dzieckiem w wolnym czasie. W co się bawić, jakie aktywności podsuwać dziecku i jak korzystać ze skarbów natury, zamiast sztucznych plastikowych zabawek.
Dodatkową zaletą jest to, że książka daje rodzicom ogrom zrozumienia dla tego, co robi i jak zachowuje się ich dziecko. Poznanie i dostrzeżenie prawdziwych motywów, które stoją za niektórymi działaniami dzieci daje ogromną ulgę. Przestajemy, jako dorośli, przykładać własną miarę do dziecięcych rekacji (jest złośliwa/złośliwy; zrobił/zrobiła to specjalnie). Zaczynamy postrzegać je w ich prawdziwym wymiarze pozbawionym walki i konfrontacji (choć one również czasem się pojawiają, jednak nie tak często jak się powszechnie myśli).
Książka pomoże Ci urządzić przestrzeń w sposób sprzyjający dziecku i da Ci niezbędne narzędzia do tego, by twórczo wspierać jego rozwój.
Montessori. 80 zabaw z dziećmi
To druga pozycja przygotowana przez wspomnianą wcześniej autorkę wraz z Nitdia Aznárez.
W tej książce jest mniej informacji teoretycznych, dotyczących rozwoju, wspierania dziecka czy założeń pedagogiki Montessori. Pozycja skupia się na prezentacji zabaw i aktywności, które rodzice mogą zaproponować swoim dzieciom. Pokazuje, jak wykorzystać zmieniające się pory roku do edukowania dziecka w zakresie wiedzy przyrodniczej i matematycznej. Uwrażliwiania go na piękno zarówno sztuki, jak i samej natury.
Dla ułatwienia pracy rodzicom, w książce znajduje się wiele materiałów do wycięcia, pobrania i wydrukowania.
Zaproponowane zabawy rozbudzają ciekawość dziecka, zachęcą je do samodzielności i niezależności, rozwiną jego wyobraźnię i kreatywność. Wspólne realizowanie zadań opisanych w książce (kalendarze, dzienniki itp.) to również doskonały sposób na zacieśnienie więzi rodzinnych. Wspólne działanie, poznawanie otoczenia, rozwijanie rozmaitych kompetencji sprawia, że rodzina się do siebie zbliża, staje się jeszcze bardziej jednością, a poszczególni członkowie znacznie lepiej się rozumieją.
