Alergia u niemowlaka – jak ją rozpoznać?

Objawy alergii mogą być bardzo zróżnicowane i często przypominają objawy innych chorób. Jednocześnie wczesne postawienie diagnozy lekarskiej i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia pozwala na łatwe opanowanie problemu. Jakie symptomy wskazują na alergię u niemowlaka?

Dlaczego noworodek jest narażony na alergie?

Noworodek nie ma jeszcze w pełni rozwiniętego systemu obronnego. Jego układ odpornościowy dopiero się rozwija i „uczy”, jak chronić organizm przed coraz większą liczbą obcych substancji. Ponadto błona śluzowa jelit dziecka po urodzeniu jest nadal przepuszczalna. To dlatego czynniki o działaniu alergizującym mogą łatwo wnikać do organizmu i pobudzać układ odpornościowy wrażliwych dzieci do nadmiernej produkcji przeciwciał typu E. Nie tylko te powody sprawiają, że dzieci w pierwszym roku życia są szczególnie podatne na alergiczną reakcję na niektóre obce białka. Również długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia pochodzące ze środowiska sprzyja rozwojowi alergii. Pierwsze środki zapobiegawcze należy rozpocząć już w tej początkowej, wrażliwej fazie życia noworodka, zanim pojawią się objawy choroby.

Które dzieci są szczególnie zagrożone wystąpieniem alergii?

Predyspozycje do rozwoju alergii są dziedziczne. Ryzyko wystąpienia uczulenia u dziecka jest tym większe, im więcej członków rodziny (rodzice, rodzeństwo) już na nie cierpi. Najlepszym sposobem określenia ryzyka alergii u noworodka jest kwestionariusz dotyczący istniejących chorób w rodzinie. Dodatkowo pomóc może oznaczenie przeciwciał typu E we krwi pępowinowej.

Warto podkreślić różnice miedzy alergią a nietolerancją, zwłaszcza, że objawy mogą być podobne. W przypadku alergii układ odpornościowy organizmu reaguje na substancje, które same w sobie są nieszkodliwe. Tworzy przy tym przeciwciała typu E. W przypadku nietolerancji, na przykład pokarmowej, to enzym w jelicie nie działa prawidłowo, co prowadzi do dolegliwości ze strony układu trawiennego. Najczęstsza jest nietolerancja laktozy.

Jak rozpoznać alergię u niemowlaka?

Reakcja alergiczna często pojawia się natychmiast po kontakcie z alergenem. U niemowląt występują typowe obrazy kliniczne reakcji alergicznych, takie jak dolegliwości żołądkowo-jelitowe (biegunka, wymioty), problemy skórne (pokrzywka, egzema, swędzenie) oraz objawy ze strony układu oddechowego (astma, katar sienny, alergiczny nieżyt nosa). Rzadziej występują obrzęki oczu i powiek oraz jamy ustnej.

Najczęstszą alergią pokarmową jest alergia na białko mleka krowiego, ponieważ jest to zwykle pierwsze obce białko, z którym noworodek ma kontakt. Kolejnymi mogą być jajka, ryby, soja i orzechy. Objawy alergii pokarmowej to wymioty, kolka, biegunka, obrzęk ust i gardła oraz ból brzucha. Ciężka biegunka prowadzi do utraty wagi i zaburzeń rozwojowych u niemowlęcia. Jeśli dziecko odmawia przyjęcia butelki lub dużo płacze podczas karmienia, może to również wskazywać na alergię.

Gdy niemowlak ciężko oddycha i dyszy, potrzebuje pomocy medycznej. Może mieć zagrażającą życiu reakcję alergiczną (wstrząs anafilaktyczny). Należy natychmiast wezwać lekarza.