Teatr dla dzieci, po co iść do teatru?

Teatr dla dzieci – czym jest? Wynika to z faktu, że pedagogika społeczna przywiązuje dużą wagę do tego, w jakim środowisku wychowuje się dziecko. Uważa, że jest to wypadkowa zarówno celowych i planowych działań, jak i działalności spontanicznej, naturalnej, która powoduje także określone zmiany w osobowości osób, które uczestniczą w różnych czynnościach życiowych.

Wiele mówi się obecnie o wychowaniu zintegrowanym, na które składają się wszelkie warunki i sytuacje życiowe, w których znajduje się dziecko, a które stymulują je do zachowań społecznych. Owe środowisko wychowawcze jest zasadniczym czynnikiem, który wpływa na rozwój malucha. Jeśli dziecko wzrasta w rodzinie, która go ukierunkowuje ku wartościowym formom uczestnictwa w kulturze, wówczas jest szansa, że zostanie przyśpieszony rozwój intelektualny i społeczny takiego przedszkolaka w momencie, kiedy jest ono na starcie swojej edukacji.

Trochę kultury – teatr dla dzieci

Jeśli dziecko od najmłodszych lat współtworzy kulturę, będąc jej odbiorcą to uczy się wielu pozytywnych zachowań społecznych. Wie, że idąc w takie miejsce należy ubrać się odświętnie. Ma zakodowane, że w teatrze nie należy hałasować, ani śmiecić.

Jego świadomość poprawnych zachowań nie zamyka się tylko w kręgu najbliższego otoczenia, ale maluch zdobywa wiedzę na temat poprawnego funkcjonowania w bardziej odległej mu przestrzeni społecznej. Przychodząc do teatru uczy się, że nie należy przepychać się w drzwiach, że nie można jeść, ani pić podczas spektaklu, bo przeszkadza to zarówno widzom, jak i aktorom. Wyjście z przedszkolakiem do teatru to świetna lekcja z zakresu savoir-vivre.

Mowa i komunikacja

Wychowując małe dziecko należy zwracać uwagę na to, by uczynić go zdolnym do doskonałego opanowania zdolności mówienia. Dzięki tej umiejętności – która odróżnia nas od świata zwierząt – człowiek wyraża własny świat wewnętrzny, a także przekazuje treści, które dotyczą świata zewnętrznego.

W momencie kiedy dziecko zaczyna mówić wchodzi w relacje z innymi osobami w celu przekazywania lub komunikowania własnych treści. Maluch, który kontaktuje się z drugą osobą, chce wzbudzić u współrozmówcy podobne stany uczuciowe. Język stanowi ogromne wsparcie dla człowieka w jego procesach poznawczych. Dzięki ćwiczeniu różnych form języka następuje pobudzenie rozwoju umysłowego, a także wyostrzenie sfery emocjonalnej.

W trakcie wychowywania dziecko przyswaja sobie różne środki wyrazu (słowne, muzyczne, graficzne czy też plastyczne). I właśnie teatr świetnie wspiera dziecko w sztuce komunikacji. Z jednej strony przedszkolak ma tam kontakt z żywym słowem i dostaje świetną lekcję poprawnej polszczyzny. Ponadto oglądając sztuki teatralne uczy się wielu nowych słów i ich poprawnego zastosowania w konkretnej sytuacji. Ale nie tylko.

Myślenie – jak teatr dla dzieci może je rozwijać

Ma przecież przedszkolak w teatrze kontakt z różnymi środkami wyrazu artystycznego, które oddziaływują zarówno na wzrok, jak i na słuch. Maluch ogląda tam dekorację, stroje i uczy się wrażliwości artystycznej. Ma możliwość podglądnąć różne zestawienia kolorów, ciekawe rozwiązania z zakresu wystroju wnętrza. Patrzy, w jakim domu mieszkała Królewna Śnieżka, a w jakim Czerwony Kapturek. Jest niejako ich gościem, który uczestniczy w ich życiu. I zaczyna w teatrze myśleć…

A człowiek myślący to taki, który lubi myślenie. Ma on świadomość, że jakiekolwiek podejście do określonej sytuacji to tylko jedno z możliwych podejść i sposobów, z których przeważająca większość nie przyszła mu do głowy. Traktuje on myślenie jako sposób na lepsze zrozumienie rzeczywistości i trafniejsze podejmowanie decyzji.

Człowiek myślący docenia wartość każdego pomysłu. Dzieci potrafią bawić się myśleniem. Dziecko jest inspirowane do myślenia w momencie, kiedy jest pobudzane do rozwiązywania problemów. Mogą to być np. troski Czerwonego Kapturka, który na deskach teatru przeżywa swoje dylematy.

Tolerancja i szacunek

Ważną zaletą pobytu dziecka w teatrze jest ćwiczenie u niego aktywności, które sprawiają, że potrafi ono wyobrażać sobie różne sytuacje, przewidywać je i następnie przekształcać – dzięki uwadze i pamięci – w wiedzę, która jest przydatna do działania. Wyjście do teatru to spotkanie z rzeczywistością zewnętrzną (czyli środowiskiem i kulturą), które wyzwalają w nim postawę twórczości.

Opowieść o Brzydkim Kaczątku może być początkiem poznawania świata przyrody. Mamy możliwość opowiedzieć dzieciom o przemianach, którym podlega otaczający nas świat i którym ulegamy my sami. I o tym, że świat jest różnorodny – są i ładni i brzydcy – i trzeba takimi ich zaakceptować. Teatr może więc być świetną szkołą tolerancji i szacunku dla inności.

Zainteresowania – teatr dla dzieci może pomóc w ich odnalezieniu

Okres przedszkolny to czas kształtowania się zainteresowań dziecka. Rodzice mogą stworzyć własnemu potomkowi dogodne warunki do ich odkrycia i rozwoju w momencie, kiedy będą dużo rozmawiać z własnym dzieckiem i pokazywać mu różne formy aktywności. Niekiedy zdarza się, że zajęcia wykonywane przez dłuższy okres w czasie wolnym we wczesnym dzieciństwie stają się prawdziwym wskaźnikiem zainteresowań człowieka. Czasami takie zainteresowania są trwałe. Niekiedy może się okazać, że przedszkole to czas kształtowania się zamiłowania do czegoś. Może to być pozytywny stosunek do chodzenia teatru, który maluchowi kojarzyć się będzie z czymś przyjemnym.

Muzyka

Dla malucha oglądającego spektakl niezwykle ważna jest muzyka. Trzeba pamiętać o tym, że dzieci odkrywają dźwięk już w okresie prenatalnym. Maluchy intensywnie wsłuchują się w melodię.

Ma to ścisły związek z biciem serca. Najmłodsze dzieci najchętniej wsłuchują się w muzykę z wyraźnie zaznaczonym i regularnie wystukiwanym metrum. Stąd taka miłość najmłodszych do muzyki wojskowej i piosenek o Doboszu. Kontakt z teatrem sprawia, że dziecko ma możliwość uczestniczyć w słuchaniu takich dźwięków. Stają się one mu bliskie i powodują, że scena kojarzy mu się z czymś, co jest mu bliskie.

Podobną frajdę przynosi mu słuchanie jak dźwięk narasta. Takich sytuacji także jest pełno w dziecięcej dramie. Są to wszelkie elementy wnoszące grozę. Szczególnie wiele ich w baśniach, w których dobro walczy ze złem. Melodia sprawia, że mały odbiorca przeżywa sztukę znacznie intensywniej i z ogromnym zainteresowaniem emocjonalnym. Wprowadza go ona w błogostan i jest jego naturalnym środowiskiem, które zna i którego potrzebuje.

Emocje w teatrze

Włączenie dziecka w odbiór sztuk teatralnych sprawia, że staje się ono człowiekiem o wszechstronnie rozwiniętej wiedzy o świecie. Kontakt z teatrem uczy go także zdolności do dzielenia z innym człowiekiem radości i smutków, do współodczuwania. A jest to wszak podstawa wszelkich umiejętności społecznych.

Trzeba pamiętać, że kontakt dziecka z żywym słowem to szansa na prawdziwie humanistyczne wychowanie społeczne malucha. Nic nie zastąpi dziecku bezpośredniego spotkania z drugim człowiekiem. Taką szansą jest kontakt z aktorem.

Teatr jest także miejscem, w którym najmłodsi mogą dać upust swoim emocjom. Dorosły widz ukrywa swoje emocje. Przedszkolak w złości tupie nogami, skacze do góry z radości, krzyczy z widowni na scenę, gdy dzieje się tam coś złego, chętnie odpowiada na pytania, które padają ze sceny z ust aktora. Jest to więc często forma prostego odreagowania. Maluch koduje sobie, że należy mobilizować wszystkie siły, gdy zachodzi sytuacja, w której trzeba rozwiązać jakiś bardzo ważny problem.

Pamiętajmy, że dziecko potrzebuje rodzica, który pokaże mu w teatrzyku losy Brzydkiego Kaczątka, a potem pójdzie z dzieckiem na łąkę go poszukać.

Bibliografia do tematu teatr dla dzieci:

Edward De Bono: „Naucz się myśleć kreatywnie. Podręcznik twórczego myślenia dla dorosłych i dla dzieci”. Warszawa 1995, Wydawnictwo Prima sp. cyw.

Jeanne Van den Brouck: „Podręcznik dla dzieci, które mają trudnych rodziców”. Warszawa 1995, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Frans Carlgren: „Wychowanie do wolności” Gdynia 1994, Wydawnictwo „Genesis”.

Adele Faber, Elaine Mazlisch: „Wyzwoleni rodzice. wyzwolone dzieci. Twoja droga do szczęśliwszej rodziny”. Poznań 1998, Media Rodzina of Poznań.

Antonina Gurycka: „Rozwój i kształtowanie zainteresowań”. Warszawa 1989, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Stanisław Kowalski: „Socjologia wychowania w zarysie”. Warszawa 1986, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

David Lewis: „Jak wychować zdolne dziecko”. Warszawa 2007, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Marian Nowak: „Teorie i koncepcje wychowania”. Warszawa 2008, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

„Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy”. Redakcja naukowa Stanisław Kawula. Toruń 2003, Wydawnictwo Adam Marszałek.

Brian Way: „Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży”. Warszawa 1990, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.