Prawa dzieci

Jako rodzice musimy sobie zdawać sprawę z tego, iż nasze dzieci mają swoje prawa, a my jesteśmy zobowiązani je respektować. Prawa dziecka przysługują każdemu dziecku, nikt nie może pozbawić dziecka jego praw.

Musimy pamiętać, iż dzieci nie są w stanie dbać o swoje prawa same, dlatego potrzebują do tego rodziców, opiekunów i wielu innych ludzi. My, jako rodzice niejako jesteśmy stróżami ich praw. Prawa dziecka w Polsce  zabezpiecza Konstytucja RP, Konwencja o Prawach Dziecka oraz Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.

Konstytucja RP stanowi, iż państwo zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.

Jakie prawa?

Ogólnie katalog praw przyznanych dzieciom składa się z praw cywilnych, socjalnych, kulturalnych i politycznych.

Przede wszystkim dzieci mają prawo do życia i rozwoju. Zagwarantowane mają także prawo do tożsamości. Co oznacza, że mają prawo do posiadania stanu cywilnego, czyli imienia i nazwiska, prawo do obywatelstwa.

Dzieci mają prawo do rodziny, poznania swego genetycznego pochodzenia, do wychowania przez rodziców naturalnych, a w przypadku rozwodu rodziców – prawo do kontaktu z obojgiem rodziców.

Dzieci mają również prawo do wolności religii i przekonań. Dzieci zapewnione mają prawo do swobodnego wyrażania poglądów i poszanowania ich przez dorosłych.

Prawo gwarantuje im wolność od przemocy fizycznej lub psychiatrycznej, wyzysku, nadużyć seksualnych. Nikt nie może ani fizycznie, ani psychicznie krzywdzić dzieci.

Do kategorii zagwarantowanych praw cywilnych dzieci należy także prawo do wolności od bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych (do lat 15) i zakaz wykonywania kary śmierci lub stosowania kary dożywocia więziennego wobec nich.

Prawa socjalne i kulturalne

Natomiast do listy zabezpieczonych praw socjalnych dzieci należy prawo do możliwie najwyższego poziomu ochrony zdrowia, do odpowiedniego standardu życia, do wypoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy. Nikt nie może dzieci zmuszać do pracy ponad ich siły, ani wykorzystywać zarobkowo w inny sposób.

Zagwarantowany katalog praw kulturalnych składa się z prawa do nauki (nauka w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjalnej jest obowiązkowa i bezpłatna), do korzystania z dóbr kultury oraz prawo mniejszości etnicznych do znajomości swojej kultury, wyznania i praktyk religijnych.

Prawa polityczne

Starsze dzieci korzystają z praw politycznych, których katalog składa się z prawa do stowarzyszania się i gromadzenia w celach pokojowych, do wolności wypowiedzi, swobody poszukiwania i przekazywania informacji i idei wszelkiego rodzaju.

W Polsce działa także Rzecznik Praw Dziecka, którego podstawowym zadaniem jest ochrona praw dzieci. W ramach działalności Rzecznika działa także Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka: numer telefonu  800 12 12 12. Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie Rzecznika.