Popełnisz koszmarny błąd

Popełnisz koszmarny błąd, ale będziesz w dobrym towarzystwie 🙂 Tak swoją książkę rozpoczął Olivier Sibony – badacz natury błędów poznawczych i uprzedzeń. Dzięki jego specyficznym zainteresowaniom powstała książka, która pomaga nie tylko zrozumieć naturę tychże błędów poznawczych. Ona również pomaga ich uniknąć i uchronić się przed nimi.

Świetna lektura dla wszystkich decydentów. Począwszy od właścicieli małych przedsiębiorstw, poprzez duże firmy i korporacje, aż po osoby zasiadające na stanowiskach urzędniczych. Tylko co z tego, skoro nie wszyscy ją przeczytają i nie wszyscy wdrożą te zalecenia…

Ale, ale, zanim całkiem poddamy się pesymizmowi – Ty też możesz tę książkę przeczytać. To przełoży się u Ciebie na lepszą jakość podejmowanych decyzji, unikanie błędów poznawczych (co nie oznacza, że podejmować będziesz wyłącznie dobre decyzje – tak to nie działa) i lepsze zapoznawanie się z kontekstem, co przyczynia się do jakości podejmowanych decyzji.

No to lecimy.

Popełnisz koszmarny błąd – czego się dowiesz

Pierwszą część książki autor poświęcił analizie najczęstszych błędów poznawczych. Przy czym w tym miejscu trzeba rozróżnić błędy poznawcze od zwykłych błędów. Te poznawcze opierają się na naszych uprzedzeniach i schematach myślowych oraz na heurystykach. Służą ekonomii i ergonomii myślenia i działania. Stanowią swego rodzaju skróty myślowe, które powodują, że nie analizujemy całej sytuacji za każdym razem. Mózg przygląda się sytuacji, wybiera z niej elementy, które powtórzyły się w poprzednim zdarzeniu i te, które je wyróżniają. Ocenia wagę tych różnic i jeżeli nie są one znaczące, sugeruje działanie takie, jak wybrano poprzednio.

Dzięki tej „ekonomii myślenia” nie zastanawiasz się za każdym razem, czy żelazko podłączone do prądu jest gorące ani czy gotująca się woda jest niebezpieczna. Po prostu to wiesz.

Tyle, że z tą oszczędnością wiążą się też czasami problemy. Wspomniane różnice mogą być niedoszacowane, a to przyczynia się do powstania błędów poznawczych.

I tak właśnie autor analizuje te błędy poznawcze. Wskazuje na efekt atrybucji (przypisujemy cechy osobom lub działaniom, które nie zostały udowodnione, ale na podstawie wnioskowania przypuszczamy, że mogą dotyczyć tych osób lub działań), efekt aureoli czy błąd storytellingu. Pokazuje problemy związane z myśleniem grupowym i efektem bezczynności czy nadmiernego optymizmu.

Ciekawostką jest to, że każdy błąd jest omówiony na przykładzie firm lub przedsięwzięć, które nie powiodły się lub zostały błędnie ocenione z powodu właśnie naszych skrótowych analiz sytuacji.

Druga część książki to sposoby na uniknięcie tychże błędów. Autor wskazuje, jak się przed nimi uchronić. Jakie działania pomagają oprzeć się pokusie skrótów. Tu również przytacza całą gamę ciekawych przykładów z życia.

Trzecia część natomiast to podstawy architektury decyzji. Olivier Sibony uważa, że strategia podejmowania decyzji jest właśnie jak architektura. Wymaga zaprojektowania i wdrożenia. To skuteczny sposób, który pozwala oprzeć się błędom poznawczym.

Popełnia koszmarny błąd – podsumowanie

Książka jest napisana w bardzo ciekawy i wciągający sposób. Przez to zachęca do czytania i poznawania kolejnych błędów, a dalej kolejnych sposobów, by się z nimi uporać. Jest doskonałym sposobem na usprawnienie procesu podejmowania ważnych decyzji, co może się przełożyć na mniejszą ilość błędów czy decyzji nieprawidłowych. Chroni przed złączeniem na manowce. To ważne. Do tego można dodać, że jest ciekawą analizą naszych umysłów. To zaś pozwala lepiej poznać i zrozumieć istoty, którymi jesteśmy.