Mama. Tata. Tablet

Mama, tata, tablet – kampania edukacyjna. W lipcu 2015 roku Fundacja Dzieci Niczyje (FDN), wspólnie z agencją badawczą Millward Brown, zapytała rodziców o ich doświadczenia związane z udostępnianiem małym dzieciom internetu i urządzeń elektronicznych. Okazało się, że ponad 40% rocznych i dwuletnich dzieci korzysta z tabletów lub smartfonów. Niemal co trzecie dziecko w tym wieku robi to codziennie lub prawie codziennie. Ponadto 13% dzieci w tym wieku posiada własny tablet lub smartfon. 60% rodziców zapytanych o powód udostępniania dziecku tabletu lub smartfonu, deklaruje, że robi to, żeby zapewnić dziecku rozrywkę i zająć się swoimi sprawami. Co czwarty po to, by dziecko zjadło posiłek, 18% – by zasnęło.

Tymczasem naukowcy zwracają uwagę, że w pierwszych latach życia mózg człowieka rozwija się najintensywniej i do tego rozwoju potrzebuje doświadczania świata wszystkimi zmysłami. Musi zobaczyć, poczuć, usłyszeć, dotknąć. Ograniczenie pola działania dziecka i rodzaju bodźców może mieć negatywny wpływ na rozwój struktur neuronowych jego mózgu. Mózg dziecka potrzebuje również intensywnych doświadczeń z innymi osobami. Ani telewizja, ani komputery nie zastąpią kontaktów z opiekunami czy innymi dziećmi. Nie zastąpią wspólnej zabawy, wspólnego czytania książek i innych doświadczeń, dzięki którym dzieci uczą się otaczającego je świata. Przy czym samo bycie z dzieckiem nie wystarczy. Należy wchodzić z nim w interakcję, poświęcając mu jak najwięcej uwagi.

Szkodliwość elektroniki

Badania i analizy coraz częściej wykazują też, że intensywne korzystanie z mediów elektronicznych w pierwszych latach życia negatywnie wpływa na jakość snu, pamięć, umiejętność koncentracji, czytania ze zrozumieniem, a także czytelne pisanie.

Wielu rodziców zada sobie więc pytanie, czy w życiu najmłodszych dzieci jest miejsce na internet i urządzenia mobilne? W latach 2014-2015 FDN szukała na nie odpowiedzi we współpracy z partnerami akademickimi i technologicznymi w ramach projektu Best App. Przegląd aplikacji dziecięcych i analiza dostępnych badań wykazały, że obok zasadnie podnoszonych zagrożeń związanych z nierozważnym udostępnianiem dzieciom urządzeń elektronicznych i zasobów sieciowych, odpowiednio skonstruowane i wykorzystywane aplikacje mobilne mają potencjał pozytywnego wpływu na rozwój emocjonalny, poznawczy i społeczny dziecka.

Mogą m.in.: zachęcać dzieci do budowania i podtrzymywania interakcji rówieśniczych. Oraz interakcji z osobami dorosłymi (np. rodzicami i innymi członkami rodziny). Mogą prezentować dzieciom pozytywne wzorce i uczyć je ważnych wartości społecznych. Dostarczać satysfakcji związanej z wygraną, poprawianiem wyników, docenieniem ich twórczości (m.in. dzięki możliwości archiwizowania i przesyłania prac plastycznych itp.). Umożliwiać naukę przez obraz i dźwięk. Uczyć bezpiecznego i odpowiedzialnego wykorzystania technologii. Stymulować naukę pisania, rozwój mowy i kompetencji językowych dzieci. A także stymulować inteligencję wizualną dzieci, niwelować skutki nierówności społecznych i rozwojowych.

Mama, tata, tablet i korzyści

Należy jednak pamiętać, że korzystanie z aplikacji może być dla dziecka pożyteczne tylko wtedy, kiedy rodzice zadbają o higienę korzystania z urządzeń mobilnych (m.in. czas i intensywność). Aktywnie będą towarzyszyć dziecku podczas korzystania z nich. A przede wszystkim, zapewnią dziecku dostęp wyłącznie do bezpiecznych i wartościowych treści dostosowanych do jego wieku.

W efekcie projektu BestApp powstały wytyczne do oceny aplikacji pod względem ich użyteczności dla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia. Powstał też katalog zbierający aplikacje odpowiednie dla dzieci w tym wieku. Można się z nim zapoznać, pobierając aplikację BestApp (dostępna dla systemu Android) lub odwiedzając serwis www.bestapp.fdn.pl.

Kontynuując temat wykorzystywania urządzeń mobilnych przez dzieci, FDN wraz z partnerami opracowała kampanie edukacyjną „Mama, tata, tablet”. Jej celem jest zwrócenie uwagi na zagrożenia związane z nieodpowiednim udostępnianiem dzieciom w wieku 0-6 lat urządzeń dotykowych oraz promowanie pozytywnych i bezpiecznych dla nich treści mobilnych. W ramach akcji zalecane jest nieudostępnianie urządzeń ekranowych, w tym tabletów i smartfonów, dzieciom do drugiego roku życia.

Kilka wskazówek na koniec

W przypadku dzieci starszych autorzy kampanii zwracają uwagę rodziców na następujące zasady:

– Należy zapewnić dzieciom dostęp jedynie do bezpiecznych i pożytecznych treści, dostosowanych do ich wieku.

– Dzieci nie powinny korzystać z urządzeń mobilnych codziennie. Dobrym pomysłem jest ustalenie dnia lub dni, np. weekendu, bez urządzeń ekranowych.

– Warto, żeby jednorazowo dzieci nie korzystały z urządzeń mobilnych dłużej niż 15-20 minut. Dzienny kontakt dzieci z wszelkimi urządzeniami ekranowymi nie powinien przekraczać od 30 min do 2 godzin (w zależności od wieku dziecka).

– Rodzice powinni towarzyszyć dzieciom w korzystaniu z urządzeń mobilnych, tłumaczyć im to, co widzą na ekranie, wykorzystywać wspólny czas do interakcji.

– Nie należy udostępniać urządzeń mobilnych dzieciom przed snem.

– Ani traktować korzystania z urządzeń mobilnych jako nagrody, a zakazu ich używania jako kary.

– Nie należy stosować urządzeń mobilnych do motywowania dziecka do jedzenia, treningu czystości itp.

Łukasz Wojtasik, FDN

Źródło:

Badanie Millward Brown Poland” dla FDN „Korzystanie przez małe dzieci z urządzeń mobilnych w Polsce, czerwiec – lipiec 2015

J. Pyżalski, M. Klichowski, M. Przybyła, „Szanse i zagrożenia w obszarze wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), ze szczególnym uwzględnieniem aplikacji mobilnych”.

Amerykańska Akademia Pediatryczna (AAP)