Mama to nie to samo co tata, czyli po co dziecku ojciec?

Cechą typową dla mężczyzn jest to, że w momencie, kiedy dochodzi do spięcia emocjonalnego, otaczają się oni murem milczenia. Badania wykazały, że w takiej sytuacji spada u nich znacznie rytm pracy ich serca. Natomiast w momencie, kiedy panowie milczą, u kobiet odwrotnie – następuje przyśpieszenie rytmu serca. Gwałtowna reakcja kobiet nie jest wyrazem napaści na mężczyzn – jest to wyraz tego, jak dużą wagę przywiązują one do spraw, które wywołują u nich takie negatywne uczucia. Kobiety winny natomiast pamiętać, by krytykować konkretne postępowanie, a nie osobę.

Niezwykle ważna jest umiejętność szybkiego dochodzenia do siebie po chwili uniesienia wywołanej gniewem. Niczego nie można pozytywnie załatwić w momencie, kiedy któraś ze stron targana jest przez negatywne emocje.

Właśnie owa sztuka rozwiązywania konfliktów, sposób łagodzenia sporów są bardzo ważne w życiu rodziny. Wszak dziecko słyszy kłótnie i reaguje na podniesione tony. Maluch nie wie, dlaczego dorośli tak odnoszą się do siebie, ale forma komunikacji jest dla niego niezwykle istotna. Tata powinien być tym, który pozwala zapanować w domu nad negatywnymi emocjami.

Pro-kreacja

Bycie mężczyzną to nie tylko sztuka panowania nad niekorzystnymi emocjami. Jest to także umiejętność zmieniania oblicza otaczającego go świata. Właśnie poprzez bycie rodzicem. Okres rodzicielstwa to stadium twórczości – czas wzmożonego zainteresowania tym, co się tworzy, czyli ideami, potomstwem.

Gdy u konkretnego człowieka owa zdolność tworzenia jest nikła, następuje regres osobowości. W stadium tym następuje rozwój opiekuńczości, która wyraża się troską o innych i potrzebą dzielenia się z innymi tak swoją wiedzą, jak i doświadczeniem.

Przejawem tych potrzeb jest wychowywanie dzieci, nauczanie oraz pokazywanie i nadzorowanie. Właśnie ojciec powinien być tym, który uczestniczy w aktywny sposób w tych procesach, bo dzięki nim możliwe jest przetrwanie kultur.

Nauczanie jest u ojców źródłem poczucia, że są potrzebni innym. Jeśli tata tłumaczy dziecku mechanizmy działania świata, jeśli wprowadza swojego potomka w tajniki otaczającej go rzeczywistości, staje się automatycznie osobą zorientowaną na dziecko, kimś, kto nie jest zbytnio zaabsorbowany samym sobą. Kontakt z własnym potomkiem jest szansą dla ojca na to, by wyzbyć się własnego egoizmu.

Autorytet

Tak ważne dla rozwoju człowieka doświadczenia w takich dziedzinach jak praca zawodowa, filozofia oraz styl życia, a także edukacja i miłość są przeżyciami, do których człowiek jest przywiązany. Doświadczenia te ulegają zachowaniu w momencie, kiedy są przekazywane innym.

Dla dziecka ojciec jest autorytetem, a wykonywany przez niego zawód jest u malucha najczęściej powodem dumy. Tata może zarazić swoje dziecko własnymi pasjami. Właśnie poprzez aktywne przekazywanie ich maluchowi. Wspólne pływanie, bieganie, jazda na rowerze czy gra w szachy są znakomitą szkołą życia. I formą komunikacji międzypokoleniowej, która procentuje na lata.

Nauka

Kontakt z różnymi bodźcami jest naturalnym warunkiem, który umożliwia funkcjonowanie naszego umysłu. Wiele metod uczenia się nowych zachowań znajduje odwołanie w mechanizmie wzmacniania użytecznych reakcji. Bardziej utrwala się ta czynność, którą się częściej powtarza i która jest działaniem skutecznym, zakończonym powodzeniem, które daje przyjemność.

Takie właśnie formy aktywności mogą być udziałem ojca. Szczególnie cenne są aktywne formy spędzania czasu z dzieckiem, które wyzwalają w nim wiele satysfakcji i poczucie samorealizacji. Takim działaniem skutecznym może być jazda na rolkach czy na nartach, które prowadzą do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu.

Osobowość

Pierwsze zarysy struktury osobowości kształtują się w wieku przedszkolnym. Poprzez kontakty z osobami dorosłymi pojawiają się u dziecka także cechy jego osobowości. Istotne jest to, czy  przedszkolak będzie miał w swoim otoczeniu dorosłych pełnych pomysłów na kreatywne spędzenie wolnego czasu, czy malkontentów, którzy potrafią tylko operować pilotem od telewizora. Każdy chłopak marzy o ojcu, z którym robi karmnik dla ptaków. Każda dziewczynka chciałaby iść ze swoim tatą na łyżwy.

Charakter

Przedszkole to także czas kształtowania charakteru dziecka. Chodzi tu o umiejętność stawiania sobie celu i dążenie do osiągnięcia go, mimo pojawiania się pewnych trudności. Kształtuje się wówczas zarówno wytrwałość, jak i samodzielność. Właśnie ojciec może wspierać dziecko w przełamywaniu własnych barier i ograniczeń oraz zachęcać do nowych wyzwań. Umiejętność jazdy na rowerze na dwóch kółkach, sztuka zjeżdżania na nartach, czy zwykłe wiązanie sznurówek to umiejętności, w których tata może wspierać dziecko.

Przedszkole to także czas, kiedy dziecko – w zabawie – naśladuje czynności osoby dorosłej i przyjmuje na siebie rolę dorosłych. Chłopcy bawią się w tym czasie w bycie tatusiem. Po tym, w jakiej roli on występuje można znakomicie ocenić, kim jest mężczyzna w tej rodzinie. Czym się zajmuje i jak się odnosi do innych członków. Również małe dziewczynki chętnie bawią się w dom. Tata jest w nim kimś niezwykle ważnym.

Motywacja

Przedszkole i okres wczesnoszkolny to czas, w którym dziecko – przez spełnianie swoich obowiązków – uczy się współdziałania społecznego i staje się bardziej zdyscyplinowane. To właśnie motywacja jest podstawowym czynnikiem kształtowania się osobowości dziecka i duża rola przypada tutaj kontaktom z osobami dorosłymi. Dziecko naśladuje wzory, funkcje społeczne dorosłych, ich stosunek do przedmiotów oraz do innych ludzi.

Wielkie znaczenie w tworzeniu się charakteru odgrywają zabawy, jako że w ich trakcie dziecko ma postawione określone zadania i cele, a także uczy się je osiągać. Wspólne gry planszowe z tatą, czy strzelanie do tarczy z pewnością nauczą dziecko ważnej w życiu sztuki przegrywania. Okres przedszkolny to także czas, kiedy rozwija się umiejętność podporządkowania się poleceniom dorosłych i obowiązkowość. Zdanie taty winno budzić respekt u najmłodszych członków rodziny.

Rola ojca jest wielopłaszczyznowa. Tata nie tylko wprowadza dziecko w tajniki funkcjonowania otaczającego go świata. Powinien wspierać malucha w dążeniu do celu, utwierdzać go w jego zmaganiach z własnymi słabościami i pozwalać łamać bariery dziecięcego braku możliwości.

Ojciec powinien towarzyszyć maluchowi w jego zabawach, bo dzięki nim dziecko kształtuje swój charakter. Świat dzieci pozbawionych taty jest niedoskonały. Często dużo w nim niepotrzebnych emocji, a mało konkretów. Do aktywnego ojcostwa potrzeba ludzi o szerokich kompetencjach – tak w zakresie budowania karmników, jak i obsługi komputera.

Twoje dziecko ciągle zadaje pytanie „dlaczego”? Sprawdź jak sobie z tym poradzić.

Przeczytaj także o roli ojca we współczesnej rodzinie.

Bibliografia:

Daniel Goleman: „Inteligencja emocjonalna” Poznań 1997, Media Rodzina of Poznań.

Calvin S.Hall, Gardner Lindzey: „Teorie osobowości” Warszawa 1990, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wiesław Łukaszewski: „Wielkie pytania psychologii” Gdańsk 2008, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

„Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży” pod red. Marii Zebrowskiej, Warszawa 1973, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jacek Pulikowski: „Warto być ojcem. Najważniejsza kariera mężczyzny”. Poznań 1998, Inicjatywa Wydawnicza „Jerozolima” przy współpracy Wydawnictwa Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”.