Kiedy zacznie mówić

Kiedy zacznie mówić – to pytanie rodzice bardzo często sobie stawiają, szczególnie, gdy dziecko nie wykazuje w tym kierunku szczególnej aktywności.

W literaturze można dopatrzeć się różnic, jeśli chodzi o ilość wypowiadanych słów przez dziecko w wieku 24 miesięcy. Z całą pewnością jest to jednak okres, w którym dziecko mówi, tworzy proste, dwuwyrazowe wypowiedzi. Jednocześnie wzbogaca zasób swojego czynnego jak i biernego słownika. Ten etap określamy eksplozją nazywania.

Zdaniem Andrzeja Jurkowskiego roczne dziecko używa od 3. do 5. słów. Skoro roczne dziecko posługuje się słowami, to tym bardziej musi to robić dwulatek. Zatem niedopuszczalne jest stwierdzenie wobec 24 miesięcznego dziecka, że ma czas, nie musi mówić, że to normalne.

Kiedy zacznie mówić – wskazówki

Tomasz Zalewski autor książki Opóźniony rozwój mowy jest zdania, że jeśli dwulatek nie posługuje się prostymi, dwuwyrazowymi wypowiedziami, to możemy mówić o opóźnieniu rozwoju mowy. Zalewski stawia granice również dla innych przedziałów wiekowych. Stwierdza, że o opóźnionym rozwoju mowy mówimy wtedy, gdy roczne dziecko nie wypowiada 3. znaczących słów, a 3 latek nie tworzy zdań pięcioelementowych.

Według uniwersalnych faz rozwoju, stworzonych przez Idę Kurcz, faza wypowiedzi dwuwyrazowych przypada na koniec 2. roku życia. Podobnego zdania jest Maria Zarębina. Twierdzi ona, że wypowiedzi dwuwyrazowe mogą zacząć pojawić się przed połową 2. roku życia lub dopiero pod koniec tego okresu.

Już od 18. miesiąca życia dziecka, jego słownik staje się coraz bardziej obszerny. Liczy średnio 50 słów w mowie czynnej i około 100 w mowie biernej (Vasta, Haith, Miller). Natomiast pół roku później, dziecko rozumie dłuższe wypowiedzi i wypowiada 100 a nawet 400 słów.

Według Ireny Styczek, dziecko w drugim roku życia powinno tworzyć wypowiedzi dwuwyrazowe i rozumieć od 500. do 1000. wyrazów. Z kolei Małgorzata Łukaszewska przypisuje dziecku 20. miesięcznemu około 170 słów wypowiadanych.

Inny autor Eric Lenneberg jest zdania, że dziecko mając 24 miesiące zna więcej niż 50 słów. Zaznacza oczywiście, że w tej grupie wiekowej są także dzieci, które potrafią nazwać nawet wszystkie przedmioty z otoczenia. Skąd taka rozbieżność? Dlaczego jedne dzieci mówią w tym czasie mniej a inne więcej? Odpowiedź jest bardzo prosta – na rozwój mowy ma wpływ bardzo wiele czynników. Dla przykładu dziecko, które aktywnie spędza czas z rodzicami, któremu czyta się książki, z którym się rozmawia, które ma kontakt z rówieśnikami ma prawo mówić znacznie więcej niż dziecko, które spędza większość czasu przed telewizorem lub z którym się nie rozmawia.

Rozwój mowy – warto wiedzieć

Oczywiście nie tylko ilość, ale i jakość wypowiedzi dwulatka ulega zmianom. Na tym etapie dopuszczalne jest przekręcenie czy zamiana głosek. Narządy artykulacyjne nadal się doskonalą. Jednakże mogące pojawić się problemy z pionizacją języka, napięciem mięśniowym czy umieszczaniem języka między łukami zębowymi, wymagają konsultacji ze specjalistą. Zmianie ulega również barwa głosu z wysokiej na niską, by około 3. roku życia ostatecznie ulec końcowej modulacji. Elizabeth Hurlock twierdzi, że 2. i 3. rok życia dziecka, to czas, kiedy mają miejsce najważniejsze zmiany w gramatycznym systemie języka.

Zatem jak widać nieprawdą jest, że dwulatek ma prawo nie mówić. Dwulatek to dziecko, które dużo rozumie i coraz więcej mówi. Jeśli tak nie jest, to znak, że najwyższy czas udać się do logopedy.

Jestem zdania, że do każdego dziecka należy podejść indywidualnie. Jeżeli dziecko miało niską punktację w skali Apgar lub ciąża była zagrożona, to najlepiej od razu zlecić odpowiednią terapię, wykorzystując plastyczność mózgu. Natomiast, jeżeli do logopedy zgłaszają się rodzice z dwulatkiem i z wywiadu wynika, że wszystko jest dobrze, to należałoby pokazać rodzicom, jak stymulować mowę.

W dzisiejszych czasach dzieci spędzają więcej czasu przy komputerze, tablecie i telewizorze, te rzeczy nie są sprzymierzeńcami rozwoju mowy.

Bibliografia:

Zofia Dołęga „Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka”,

Barbara Pietrzak-Szymańska „Wspieranie rozwoju mowy dzieci urodzonych przedwcześnie i niepełnosprawnych”,

Tomasz Zalewski „Opóźniony rozwój mowy”.