Jedna z pożądanych cech, jakiej życzą sobie rodzice u swojego dziecka to wysoki iloraz inteligencji. Skrótowo od angielskiej nazwy (ang. intelligence quotient) określany jako IQ. Wskaźnik rodzice często postrzegają jako gwarancję sukcesu szkolnego, powodzenia w życiu i rozwijania oryginalnej osobowości pomagającej w relacjach międzyludzkich. Czy oczekiwania te nie są jednak wygórowane i nieadekwatne?
Książki psychologiczne powiedzą, że iloraz inteligencji to wynik dzielenia wieku rozwoju dziecka przez jego wiek życia. Oznacza to, że dziecko, które według metryki ma określony wiek, np. 4 lata i 8 miesięcy, może mieć inny wiek rozwoju. Wysoki iloraz (powyżej 100) wskazuje na to, że wiek rozwoju przewyższa wiek życia. Niski sugeruje, że poziom umiejętności dziecka nie spełnia oczekiwań w odniesieniu do jego wieku. Np. od trzylatka wymaga się, żeby narysował okrągłe zamknięte kółko. Jeśli potrafi to zrobić w tym wieku, oznacza to, że jego rozwój intelektualny jest prawidłowy, jeśli to sprawia mu problem – rozwój jest nieco opóźniony. Jeżeli potrafi to zrobić przed trzecimi urodzinami powiemy, że to sugeruje przyśpieszenie rozwoju, czyli wysoki iloraz inteligencji. Oczywiście taką diagnozę można postawić, gdy większość opanowanych umiejętności dziecka wykazuje przyśpieszenie lub opóźnienie w stosunku do jego wieku życia. Nie należy takiej diagnozy stawiać na podstawie wyrywkowych obserwacji, dotyczących pojedynczych funkcji i umiejętności.
Iloraz inteligencji a norma rozwojowa
Wiek metrykalny łatwo określimy znając datę urodzenia dziecka. Ocena wieku rozwoju jest trudniejsza. Wymaga określenia za pomocą odpowiednich narzędzi psychologicznych (testów), na jakim poziomie znajduje się zakres umiejętności dziecka. Czy jest on adekwatny do wieku czy powyżej lub poniżej tej granicy. Obszary umiejętności, które badacze określają w takiej ocenie zależą ściśle od wieku dziecka. Np. od przedszkolaka nie wymaga się jeszcze, nawet przy badaniu jego inteligencji, żeby dysponował wiedzą szkolną, dokonywał operacji matematycznych, kreślił znaki graficzne podobne do liter. Natomiast istotne jest czy potrafi rysować podstawowe kształty, definiować znaczenie prostych słów, zapamiętywać kilka jednostek informacji (obrazków, słów, cyfr).
W okresie do około 6. roku życia rozwój poznawczy jest nierozerwalnie związany z motorycznym. Dlatego w odniesieniu do tego czasu mówi się bardziej o rozwoju psychomotorycznym. Jednocześnie rezerwując termin rozwój intelektualny dla późniejszych faz rozwoju, gdy myślenie dziecka respektuje już podstawowe zasady logiki.
Wysoki iloraz inteligencji pomaga w nauce, bo pozwala szybko i ze zrozumieniem przyswajać duże partie materiału. Nie ma związku natomiast z uzdolnieniami artystycznymi, a więc nie przesądza o talentach dziecka i jego specyficznych uzdolnieniach. Nie jest też gwarantem szczęścia i powodzenia w życiu. Większe szanse na to mają dzieci wychowane w ciepłej akceptującej atmosferze, wynoszące z dzieciństwa pozytywny obraz siebie i zaufanie do świata. Dlatego w trosce o jak najlepsze warunki rozwoju i koncentracji na stymulacji rozwoju dziecka nie można zapominać o uczeniu go bycia zadowolonym z siebie i szczęśliwym pośród ludzi.
-
By: Justyna Korzeniewska
Dr nauk humanistycznych – psycholog. Swoje doświadczenia zawodowe zdobywa i wykorzystuje w pracy w Instytucie Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Kwalifikacje profesjonalne podnosiła również na rocznym stażu w Bostonie, w Stanach Zjednoczonych. Szczególnie interesuje się psychologią zdrowia, funkcjonowaniem mózgu i możliwościami stymulowania rozwoju dzieci zdrowych oraz chorych i niepełnosprawnych. Zainteresowania te znajdują odzwierciedlenie w prowadzonych badaniach naukowych i profesjonalnych publikacjach. Ciepłe i pełne szacunku podejście do dzieci stara się propagować poprzez artykuły prasowe adresowane do rodziców, np. w „Twoim Maluszku” oraz występując jako ekspert w programach telewizyjnych, m.in. w „Wielkim Świecie Małych Odkrywców” (TVP) i „Zaklinaczu Dzieci” (TVN). Jest autorką książki „Rozmowy z dzieckiem. Proste odpowiedzi na trudne pytania”, która jest efektem wielu spotkań z dziećmi i zmagań z ich ciekawymi pytaniami. Współautorka książki i płyty „Mamo tato co ty na to? O opiece, pielęgnacji i rozwoju Waszego maleństwa”. Zawodowe i prywatne kontakty z dziećmi ugruntowały w niej przekonanie, że troska o ich prawidłowy rozwój to najlepsza inwestycja w przyszłość, a jednocześnie ubogacające doświadczenie dla dorosłych. Dzieciom zawdzięcza stałą ciekawość świata, pragnienie poznawania ludzi i odkrywania nowych form aktywności.
-
-
A co to? A dlaczego? Pierwszy i drugi wiek pytań
Rysowanie – zabawa czy nauka
Zabawa – przyjemność czy trud dziecka?
Mały muzyk
NIE sprzątaniu zabawek
Zobacz wszystkie artykuły tego autora
